بسم الله الرّحمن الرّحیم

وفات عقیلۀ بنی هاشم حضرت زینب کبری سلام الله علیها

در شب یکشنبه 15 رجب سال 62 ، أمّ المصائب حضرت فاطمۀ صغری عقیلۀ بنی هاشم زینب کبری علیهاالسّلام ، با قلبی پر از اندوه از مصائب کربلا و شام ، در خانۀ خود رحلت فرمودند و در همان خانه دفن شدند .

در مدّت یک سال بعد از واقعۀ کربلا ، زندگانی آن حضرت همراه با اشک و آه و خاطرات اسارت و مصائب کربلا سپری گشت . در عظمت آن مخدّره همین بس که به فرمودۀ شیخ صدوق (ره) در کمال الدّین ، (به نقل از حکیمه خاتون دختر امام جواد علیه السّلام ) : آن بانو از جانب امام حسین علیه السّلام نیابت خاصّه داشته است و تا هنگامی که بیماری امام زین العابدین علیه السّلام تمام نشده بود ، این نیابت ادامه داشت . [1]

نام شریفش زینب که از جانب خدا ، توسّط جبرئیل برای پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم آورده شد .[2] کنیۀ آن مخدّره أمّ کلثوم ، أمّ عبدالله ، أمّ الحسن ، أمّ المصائب ، أمّ الرّزایا و أمّ النوائب است . القاب آن بی بی بسار است ، از جمله : موثّقه ، عارفه ، عالمۀ غیر معلَّمه ، فاضله ، کامله ، محدّثه ، صدیقۀ صغری ، ولیة الله ، أمینة الله و عقیلۀ بنی هاشم و عقیلة الطّالبیّین که عقیله به آن زن کریمه ای گفته می شود که در بین فامیل بسیار عزیز و در خاندان خود ارجمند باشد .[3] هنگامی که بی بی حضرت زینب علیهاالسّلام متولد شدند ، جبرئیل نازل شد و گریست . پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم که حضور داشتند پرسیدند : سبب این گریه چیست ؟ عرض کرد : همانا این دختر از آغاز زندگی تا پایان روزگار در این سرای ناپایدار با رنج و درد و بلا خواهد زیست . گاهی به درد مصیبت شما ، گاهی در ماتم مادرش و گاهی در مصیبت پدر و گاهی به درد فراق برادرش حسن مجتبی علیه السّلام دچار خواهد شد . از همه بالاتر به مطائب کربلا و سختیهای دشت نینوا گرفتار می شود ، چنانکه مویش سفید و قامتش خمیده خواهد گردید .

این خبر را أهل بیت علیهم السّلام شنیدند و اندوهناک و گریان شدند ... حضرت صدّیقۀ طاهره علیهاالسّلام از پدرشان رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم پرسیدند : چه ثوابی دارد آن کسی که بر دخترم زینب علیهاالسّلام گریه کند ؟ حضرت فرمودند : ای پارۀ تنم و ای نور چشمم ! ثواب کسی که به او و مصائب او گریه کند مانند کسی است که بر برادرش حسین گریه کند . [4]

مصیبتی که امام زمان علیه السّلام برایش خون گریه می کند

حاج ملا سلطان علی ، روضه خوان تبریزی که از زهّاد و عبّاد عصر خود بوده ، می گوید : در خواب مشرّف به محضر مقدّس امام زمان علیه السّلام شدم ، عرض کردم : مولانا ! آنچه در زیارت ناحیۀ مقدّسه ذکر شده است که می فرماید : « فَلَأنْدُبَنَّکَ صَبَاحاً وَ مَسَاءً وَ لَأبْکِیَنَّ بَدَلَ الدُّمُوعِ دَماً » صحیح است ؟ فرمودند : بله .

عرض کردم آن مصیبتی که در سوگ آن به جای اشک خون گریه میکنید کدام مصیبت است ؟ آیا مصیبت علی اکبر علیه السّلام است ؟ فرمودند : نه ! اگر علی اکبر علیه السّلام هم زنده بود او نیز در این مصیبت ، خون گریه می کرد ! گفتم : آیا مصیبت حضرت عبّاس علیه السّلام است ؟ فرمودند : نه ! اگر حضرت عبّاس علیه السّلام هم در حیات بود او نیز در این مصیبت خون گریه می گرد . گفتم : لابد مصیبت حضرت سیّدالشّهداء علیه السّلام است ؟ فرمودند : نه ! اگر سیّدالشّهداء علیه السّلام هم زنده بود ، در این مصیبت خون گریه می کرد .

پرسیدم : پس این کدام مصیبت است ؟ خودتان بفرمایید ! امام زمان علیه السّلام فرمودند : آن مصیبت اسارت عمّه ام زینب کبری علیهاالسّلام است .[5]

محلّ دفن حضرت زینب کبری سلام الله علیها

در رابطۀ با محل دفن حضرت زینب علیهالسّلام سه نظر وجود دارد :

1-    مدینۀ منوّره : پس از مراجعت أهل بیت امام حسین علیه السّلام به مدینه ، حضرت زینب کبری سلام الله علیها ملجأ و پناه شیعیان بودند ، چرا که از طرف حضرت سجّاد علیه السّلام نیابت خاصّه داشتند و شیعیان در مسائل ، به حضرت زینب علیهاالسّلام مراجعه می کردند . آن مخدّره ، از شدّت تأثّر و فقدان عزیزان و فرزندان و ناملایمات ، بیش از دو سال زنده نماندند و از دنیا رفتند و در بقیع دفن گردیدند .[6]

2-    مصر : عُبَیدلی و اجدادش که همه از اشراف حسینی و امیران مدینه بودند ، در کتاب اخبار زینبیّات می نویسد : پس از ورود أهل بیت سیّدالشّهداء علیه السّلام به مدینه ، همه عزادار بودند و سه روز مجلس عزا برپا کردند . حضرت زینب علیهاالسّلام قضایای کربلا را برای مردم بازگو می کردند ، خبر به یزید ملعون رسید ، دستور داد زینب کبری سلام الله علیها و هر زن هاشمّه ای که بخواهد با او باشد را به مصر تبعید کنند. حضرت زینب علیهاالسّلام ابتدا نپذیرفتند ، امّا با اصرار زنان دیگر قبول فرمودند و به مصر هجرت نمودند و در محلّه ای به نام حمراء نزول اجلال فرمودند . تا اینکه پس از یازده ماه و نیم ، در شب یکشنبۀ نیمۀ رجب سال 62 ، در همان منزلی که بودند از دنیا رفتند و در همان جا دفن گردیدند .

3-    شام : بعد از آنکه أهل بیت سیّدالشّهداء علیه السّلام به مدینه بازگشتند ، مردم متوجّه جنایات یزید شدند و شورش کردند . یزید لشکر زیادی به طرف مدینه فرستاد و در آنجا کشتار زیادی کرد . یکی از آثار جنایاتی که در مدینه گذاشت قحطی بود . عبدالله بن جعفر همسر گرامی حضرت زینب علیهاالسّلام در نزدیکی شام ملکی به نام راویه داشت ، حضرت زینب علیهاالسّلام را با خانواده به آنجا برد . آن بانو در آنجا مریضه شدند و در روز نیمۀ رجب از دنیا رفتند و در همان منزلی که تشریف داشتند به خاک سپرده شدند .

هم اکنون در آن محل ، مرقد و بارگاه بسیار باشکوهی به نام حضرت زینب دختر أمیرالمؤمنین علیهماالسّلام وجود دارد که همواره مزار دوستان أهل بیت علیهم السّلام و شیعیان وحتّی غیر شیعیان بوده است . آنچه از تاریخ به دست می آید قدمت بسیار زیاد این مزار است که حتی در قرن دوم ، سال 193 هجری ، بانوی بزرگوار ، سیّدۀ نفیسه ( مدفون در قاهره ) عروس امام صادق علیه السّلام و همسر اسحاق مُؤتمن به زیارت این مرقد مطهّر در شام آمده است .[7]

منبع : maktabosadegh.com