بسم الله الرّحمن الرّحیم
بعثت رسول گرامی اسلام صلّی الله علیه و آله و سلّم
در بیست و هفتم ماه رجب که 6203 سال از هبوط حضرت آدم علیه السّلام می گذشت ، رسول گرامی اسلام محمّد بن عبدالله صلّی الله علی و آله سلّم در سنّ 40 سالگی به منصب رسالت و پیامبری مبعوث و برگزیده شدند . روزی است که فرشتۀ وحی الهی جبرئیل امین بر آن حضرت نازل شد و آن سرور را به پیامبری بشارت داد و آیاتی چند از سورۀ علق ( إِقرَأ بِاسْمِ رَبِّکَ الّذِی خَلَق ) را به عنوان طلیعه و آغاز کتاب هدایت و سعادت بشر ، بر آن حضرت خواند .
در بین علماء شیعه اتفاق نظر است که مبعث نبی مکرّم اسلام صل الله علیه و آله و سلّم در 27 ماه رجب بوده است و لکن در بین علماء اهل سنت اختلاف نظر است. بعضی 17 ، 18 و 24 ماه رمضان و بعضی 12 ربیع الأول را ذکر کرده اند .[1]
جریان مبعث پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم
امام حسن عسکری علیه السّلام از قول پدر بزرگوارشان امام هادی علیه السّلام نقل می کنند که بعد از آنکه رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم تجارت به سوی شام را ترک کردند و تمام آنچه را که به دست آورده بودند صدقه دادند ، هر روز به کوه حرا می رفتند و در آنجا مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار خود می شدند . تا اینکه آن حضرت به سنّ چهل سالگی رسیدند و حق تعالی دل او را بهترین دلها و خاشع تر و مطیع تر و بزرگتر از همۀ دلها یافت . پس دیدۀ آن حضرت را نور دیگری داد و امر فرمود که درهای آسمان را گشودند و ملائکه فوج فوج به زمین می آمدند و آن حضرت نگاه می کردند و ایشان را می دیدند . ... پس جبرئیل امین در حالی که اطرافش را نور فرا گرفته بود و طاووس ملائکه به شمار می رفت ، نازل شد و بازوی آن جناب را گرفت و حرکت داد و گفت : یا محمّد ، بخوان ! فرمود : چه بخوانم ؟ گفت : « اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ خَلَقَ الْإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍ اقْرَأ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ » [2]؛ بخوان به نام پروردگارت که جهان را آفرید ، کسی که انسان را از خون بسته خلق کرد ، بخوان و پروردگار تو گرامی است ، آنکه قلم را تعلیم داد و به انسان آنچه را که نمی دانست آموخت .
« ثُمَّ أوحَی إلَیْه مَا أوحَی » سپس وحیهای دیگر خدا را به او رسانید .[3] و به روایت دیگر ، جبرئیل برای بار دوم با هفتاد هزار ملک و میکائیل نیز با هفتاد هزار ملک نازل شدند و کرسی عزّت و کرامت برای آن حضرت آوردند و تاج نبوّت بر سر آن سلطان سریر رسالت گذاشتند و لوای حمد را به دستش دادند و به او گفتند : بر این کرسی بالا برو و خداوند را حمد کن ... .
پس از آنکه جبرئیل و دیگر ملائکه ، مأموریت خود را انجام دادند به آسمان بالا رفتند و رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم از کوه حراء پائین آمدند . انوار جلال و عظمت الهی او را فرا گرفته بود ، بگونه ای که هیچ کس ، یارای نظر به آن حضرت را نداشت . از کنار هر درخت و گیاه و سنگی که می گذشت در برابر آن سرور کائنات خم می شد و به زبان فصیح می گفتند : « السَّلامُ عَلیکَ یَا نَبِیَّ اللهِ ، السَّلامُ عَلیکَ یَا رَسُولَ اللهِ » . هنگامی که داخل خانۀ حضرت خدیجه علیهاالسّلام شدند ، از شعاع انوار جمالشان خانه منوّر شد . خدیجه علیهاالسّلام عرض کرد : ای محمّد ! این چه نوریست که از شما مشاهده می کنم ؟ آن حضرت فرمودند : این نور پیامبری است . سپس خطاب به حضرت خدیجه علیهاالسّلام نمودند و فرمودند : بگو « لاإِلهَ إِلّا اللهَ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ » جناب خدیجه علیهاالسّلام عرض کرد : من سالهاست که پیغمبری شما را میدانم ! سپس به وحدانیّت خداوند و رسالت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم شهادت داد .
در این هنگام رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمودند : ای خدیجه ! احساس سرما می کنم ، جامه ای بر من بپوشان . حضرت جامه برخود کشیدند و خوابیدند . از جانب حق تعالی ندا رسید : « یَا أیّهَا المُدَّ ثِّر ، قُمْ فَأنْذِرْ وَ رَبِّکَ فَکَبِّرْ »[4] ؛ ای جامه برخود پیچیده ! برخیز و بترسان مردم را از غذاب پروردگار خود و تکبیر بگو و پروردگارت را به بزرگی یاد کن . آن حضرت برخاستند و انگشت مبارک در گوش خود گذاشتند و فرمودند : « ألله أکبر ، ألله أکبر » پس صدای آن جناب به همۀ موجودات رسید و همه با او موافقت کردند .
پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم سه سال ، پنهانی مردم را به خدای یکتا دعوت می نمودند ، پس از سه سال جبرئیل نازل شد و این آیه را آورد : « فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأعْرِضْ عَنِ المُشْرِكِينَ ، إِنَّا كَفَيْنَاكَ المُسْتَهْزِئِينَ » ؛ آشکار کن آنچه را که به آن مأمور هستی و از مشرکین دوری کن ، به درستی که ما تو را از شرّ مسخره کنندگان ( و دشمنان ) حفظ می نماییم . برطبق این دستور ، رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم از کوه صفا بالا رفتند و مردم را إنذار فرمودند و دعوت خود را علنی نمودند .[5]
اعمال روز مبعث
روز مبعث یکی از اعیاد بزرگ اسلامی است . در روایات أهل بیت عصمت و طهارت علیهم السّلام برای این روز اعمالی ذکر شده است ، که از جملۀ آنها عبارتست از :
1- غسل کردن
2- روزه گرفتن که ثواب آن برابر است با روزۀ هفتاد سال
3- زیاد صلوات فرستادن
4- زیارت رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم و أمیرالمؤمنین علیه السّلام
5- خواندن دوازده رکعت نماز ( با کیفیّتی که در کتاب مفاتیح الجنان ذکر شده است ).[6]
منبع : maktabosadegh.com
. بحارالأنوار : 18 / 190 و 189[1]
. سورۀ علق : آیات 1 – 5 [2]
. بحارالأنوار : 17 / 309 ، منتهی الآمال : 1 / 102 ( فصل ششم ) [3]
. منتهی الآمال : 1 / 102 و 102 ( فصل ششم )[5]
. مفاتیح الجنان : در قسمت اعمال روز 27 رجب[6]