اشک؛ کلید رحمت

*فَلَولا إذ جاءَهُم بَأسُنا تَضَرَّعُوا و لکِن قَسَت قُلوبُهُم وَ زَیَّن لَهُم الشّیطانُ ما کانوا یعملون*. [انعام (6): 43]

( پس چرا زمانی که شدّت[و سخت گیری]ما رو به ایشان آورد[برای رهایی از سختی] تضرّع و زاری نمی کنند؟ و [چنانچه به درگاه ما تضرّع می کردند عذاب از آنها برداشته می شد] لکن[به خاطر گناهان وجهالتها] قلوب آنها سخت گردیده و شیطان اعمالشان را بر آنها زینت داده است.)

کما اینکه در فرازی از دعای شب جمعه آمده است که :« و لا یُنجي مِن سَخَطِک إلّا التّضرّع إلیک[1] »[ خدایا!] چیزی غیر از تضرّع و ناله به درگاه تو، انسان را از غضب نجات نمی دهد.

* فما بَکَت عَلَیهِمُ السّماءُ وَ الأرضُ وَ ما کانوا مُنظَرینَ * . [دخان (44): 29]

( پس [نابود گشتند؛ آن قدر سزاوار این جزا بودند که نه] آسمانِ [رحمت و آسمانیان] و نه زمینِ[ گسترده و زمینیان] بر حال آنان اشکی نریخت و [اصلاً هنگامی که عذاب آمد، مختصر] مهلتی به ایشان داده نشد.

زمانی که بنی اسرائیل از نور هدایت رویگردان شد ، قلوبشان تیره و تار گردید ، دیگر حضرت موسی علیه السّلام از آنان ناامید شدند و آنها را نفرین نمودند . این جاست که خداوند می فرماید : *آسمان و زمین هم بر ایشان گریه نکرد* . چرا که فرعونیان مورد غضب زمین و آسمان بودند . از این آیۀ شریفه معلوم می شود که گریه کردن آسمان و زمین حائز اهمیّت است؛ و لذا آسمان و زمین بر این قوم ظالم گریه نکرده است . در نتیجه ، با توجّه به اینکه گریه کردن چیزی نیست که از آسمان و زمین انتظار رود ، امّا در عین حال برایش نیکو است .

بشری که شأن گریستن را دارد هیچ بعید نیست که گریه برای او مستحسن باشد .

[و قال السّدی لما قتل الحسین بن علی بن ابی طالب علیه السلام بکت السّماء علیه و بکاؤها حمرة اطرافها]

در روایت است: زمانی که حضرت أباعبدالله الحسین علیه السّلام به شهادت رسیدند ، آسمان گریست و گریه کردن آسمان به سرخ شدن آن است [2]. همچنین زُرارة بن أعیَن از حضرت صادق علیه السّلام روایت می کند  که: آسمان بر یحیی بن زکریا علیه السّلام و أباعبدالله علیه السّلام تا چهل روز گریه کرد؛ و آسمان گریه نکرد مگربر این دو بزرگوار. و روی زُرارة بن أعیَن عن أبي عبدالله علیه السّلام انّه قال: بَکَت السّماء علی یحیی بن زکریّا و عليّ الحسین بن عليّ علیهماالسّلام أربعین صَباحاً وَ لَم تبکِ إلّا علیهما. قلتُ: و ما بکاؤها؟ قال: کانت تَطلَعُ حمراءً و تَغیبُ حَمراءً ( و ما کانوا مُنظَرین ) أي عُوجِلوا بالعُقوبة و لَم یُمهَلوا . تفسیر مجمع البیان 9: 654] . همچُنین أمیرالمؤمنین علی علیه السّلام می فرمایند : بکاءُ العیون و خَشیهُ القلوبِ مِن رحمة الله تعالی . [بحارالأنوار / ج 90 / ص 336] (اشک چشم و لطافت قلب رحمتی است از ناحیۀ خداوند تعالی)